Teamcommunicatie & online gesprekken
voor PO en VO | bijgewerkt op 27 september 2022
Hoe communiceer je als team of vakgroep met elkaar? Hoe houd je één lijn aan in de aanpak van je onderwijs? Hoe voer je een goed gesprek online?
Vraag elkaar en jezelf: wat vinden we normaal wanneer iedereen gewoon op school aanwezig is? Dit kan goed als uitgangspunt dienen voor communicatie op afstand. Bedenk daarna met elkaar of er in deze situatie andere, of meer, communicatie nodig is dan jullie gewend zijn.
Op deze pagina vind je informatie over:
De structuur
Ken de verwachtingen van en naar elkaar. En weet van elkaar wat je doet en hoe je het doet.
- Bespreek duidelijk wat je verwacht en kunt verwachten van alle collega’s. Denk onder andere aan de rol van intern begeleiders, vakleerkrachten, teamleiders en parttimers.
- Bespreek wat extra nodig is aan de communicatie buiten de vaste overlegmomenten om. Zeker wanneer het werken op afstand plaatsvindt tijdens een emotionele, onzekere of eenzame periode.
- Maak onderscheid tussen overleggen met de insteek: ‘Hoe gaat het met je en hoe verloopt het thuiswerken?’ En overleggen over: ‘Hoe pakken we ons onderwijs aan?’
- Versterk elkaars rol en maak iedereen belangrijk vanuit zijn of haar kracht. De één is misschien heel goed in filmpjes maken, terwijl de digibeet met een creatieve inhoud komt. Gebruik elkaars talent.
Het lesgeven
- Bespreek gestructureerd wat er in de huidige situatie anders is als het gaat om lesaanbod, lesinhoud, toetsen en evalueren, en zorg. Maak met elkaar duidelijk hoe je hier gezamenlijk aan werkt.
- Evalueer regelmatig elkaars (online) lesmateriaal en instructie om van elkaar te leren en de lijn in school te bewaken. Bedenk hoe je dat met elkaar effectief en stimulerend kunt doen.
- Evalueer regelmatig het proces. Bieden we de kwaliteit die we willen? En hoe kunnen we ons onderwijs op afstand nog beter vormgeven? Stel doelen met elkaar.
- Organiseer instructiemomenten zodat iedereen met de middelen kan omgaan die nu gebruikt (moeten) worden.
Een online gesprek leiden
We werken allemaal online samen via bijvoorbeeld Microsoft Teams en Google Meet. Hoe kun je die online samenwerking als gespreksleider het beste ondersteunen? Online leidinggeven aan teamvergaderingen lukt het beste met de volgende tien uitgangspunten in het achterhoofd:
1. Het is helder wie de leiding neemt
Voor alle deelnemers is duidelijk dat jij de gespreksleider bent. Je houdt in de gaten of iedereen aan bod komt en zorgt ervoor dat de deelnemers zelf initiatief nemen zodra ze menen dat een bepaalde taak bij hen past. Zorg dat die taakverdeling en afspraak ook meteen in de eigen agenda of in de gezamenlijke actielijst worden opgenomen.
2. Je hebt hetzelfde gedeelde doel
Zorg dat je voorafgaand aan het gesprek helder hebt wat het doel is van het gesprek: wat wil je afkrijgen, wat moet er geregeld zijn aan het einde van de meeting? Als gespreksleider zorg je ervoor dat iedereen de eigen verwachtingen kort verwoordt.
3. De bijeenkomst is gestructureerd en helder ingericht
Als gespreksleider verzamel je de verwachtingen en plaats je die in de gezamenlijke agenda. Zo wordt meteen helder wat er in het gesprek wel of niet kan. Goede ideeën die vandaag niet kunnen worden besproken, krijgen een plek in de gezamenlijke agenda van het volgende gesprek.
4. Je hebt een gezamenlijke focus op het leren van de leerling
Wat je ook doet: het is een werkoverleg dat bedoeld is om het leren van de leerlingen mogelijk te maken. De vraag die je stelt is dus steeds: draagt wat we voorstellen bij aan de ontwikkelprocessen van de (afzonderlijke) leerlingen?
5. De dialoog is reflectief
Je hoeft elkaar niet te sparen: wees positief-kritisch op de inbreng van anderen. Dat betekent ook dat je altijd een alternatief biedt als je het idee van een ander niet zo ziet zitten. Doe iets met de feedback die je krijgt. Dit geldt voor alle deelnemers. Als gespreksleider help je waar mogelijk de reflectie te verdiepen en de feedback scherper te formuleren.
6. Iedereen doet actief mee
Tijdens het gesprek moeten alle deelnemers erbij kunnen zijn met hun hoofd en lijf. Dat betekent dat ze zoveel mogelijk moeten proberen stoorzenders naar de achtergrond te verdringen. Lukt dat niet, vraag hen daar dan eerlijk over te zijn en af te haken. Zo creëren ze geen valse verwachtingen. Als gespreksleider check je aan het begin van het gesprek of iedereen er gedurende de hele geplande tijd bij kan zijn.
7. Je eigen ervaring, voorkennis en motivatie doen ertoe
Laat iedereen over eerdere ervaringen en praktijkvoorbeelden vertellen. Vertel ook wat voor jou belangrijk is. Jouw praktijkkennis is van groot belang en waardevol voor anderen.
8. Je bouwt aan vertrouwen
Stel je ook als gespreksleider kwetsbaar op. Vertel waarover je zorgen hebt of waar je tegenop ziet, maar ook over wat je leuk lijkt en waarin je zin hebt. Laat anderen merken dat je ze vertrouwt als zij werk van jou uit handen nemen.
9. Er is tijd en er zijn faciliteiten
Evalueer na de eerste online bijeenkomsten wat de beste momenten zijn voor overleg en op welke manier dat het beste kan. Geef het aan als er op het gebied van facilitering meer nodig is.
10. Er is steun ‘van buiten’
Zorg ervoor dat iedereen zich gesteund voelt. Bestuur, leidinggevenden en begeleiders ‘van buiten’ zijn er voor je om je te ondersteunen, ook wanneer je op afstand werkt. Maak daar met elkaar gebruik van, en vooral: weet je gesteund. Met het hele team zorgen jullie er samen voor dat er goed onderwijs mogelijk is.
Bronnen
De tips zijn gebaseerd op:
- Een gesprek met Naomi Mertens (onderwijsadviseur bij MijnLeergemeenschap.nl).
- Prenger, R., Poortman, C. L., & Handelzalts, A. (2017). Factors influencing teachers’ professional development in networked professional learning communities. Teaching and teacher education, 68, 77-90.